Charakterystyka
Gmina Włoszakowice leży w południowo-zachodniej Wielkopolsce na obszarze historycznie stanowiącym granicę Wielkopolski i Śląska, obejmując obszar 127km2. Całą Gminę, w skład której wchodzi 12 sołectw, zamieszkuje 9150 mieszkańców. Siedzibą Gminy jest wieś Włoszakowice licząca 3250 mieszkańców.
Teren Gminy jest niezwykle atrakcyjny turystycznie. Lekko pofałdowany teren i gęste lasy tworzą idealne warunki do turystyki pieszej i rowerowej. Na terenie Gminy można zobaczyć wiele zabytków, a także wypocząć nad wodą. O walorach turystycznych niech świadczy fakt, iż w okresie letnim liczba mieszkańców Gminy podwaja się.
Najłatwiej dostać się do nas samochodem jadąc drogą powiatową łącząca Leszno z Brennem i dalej Wolsztynem. Prosty dojazd zapewniają także szosy ze Wschowy i ze Śmigla. Alternatywnym sposobem dotarcia do nas jest kolej, jeżdżąca na trasie Leszno – Zbąszynek. Można także zdecydować się na dojazd autobusem bądź busem.
Historia
Pierwsza wzmianka o Włoszakowicach, Dominicach, Dłużynie i Bukówcu Górnym pochodzi z 1210 roku, kiedy to książę Władysław Odonic wystawia dokument fundacyjny klasztoru, który to miał powstać w okolicy dzisiejszej leśniczówki Papiernia.
Od 1387 roku Włoszakowice należą do rodu Borków Gryżyńskich, którego pierwszy przedstawiciel, Przybysław, funduje nowy kościół w Bukówcu Górnym i we Włoszakowicach. W 1482 roku w majątku Krzyckich herbu Kotwicz (obecnie dwie wsie: Krzycko Małe i Krzycko Wielkie) na świat przyszedł Andrzej Krzycki – arcybiskup gnieźnieński i Prymas Polski, a także wielce znany i ceniony poeta, polityk i humanista.
Do 1513 roku majątek włoszakowicki stopniowo przechodzi na własność rodu Opalińskich. Znamienity wkład w gospodarczy rozwój majątku położył Andrzej Opaliński. To we Włoszakowicach, w grudniu 1655 roku, umiera wojewoda wielkopolski Krzysztof Opaliński. Katarzyna, córka Jana Karola Opalińskiego, bierze ślub z magnatem Stanisławem Leszczyńskim, a majątek włoszakowicki staje się dobrem podległym późniejszemu królowi Polski i księciu Lotaryngii.
W 1738 roku rodzina Sułkowskich wykupuje klucz włoszakowicki. To na polecenie księcia Aleksandra Józefa Sułkowskiego w latach 1749 - 1751 powstaje nietypowy pałac myśliwski, w kształcie trójkąta równobocznego ze ściętymi kątami.
W 1785 roku urodził się najsłynniejszy włoszakowiczanin, Karol Kurpiński – kompozytor, dyrygent, pedagog, który pierwsze szlify zdobywał pod okiem swego ojca, Marcina, włoszakowickiego organisty i nauczyciela szkoły parafialnej. W tym samym roku dobra włoszakowickie trafiają w ręce książąt Anhalt-Koethen (później Anhalt-Dessau). Ta sytuacja nie zmienia się już do końca 1919 roku (17 stycznia 1920 roku następuje symboliczne przejęcie ziem powiatu leszczyńskiego przez polską administrację).
Dokonany przez Prusy, Rosje i Austrię II rozbiór Polski w roku 1793 spowodował, iż majątek włoszakowicki włączony został administracyjnie do powiatu wschowskiego w Prusach Południowych. Początkowo wzajemne stosunki pomiędzy Polakami i Prusakami nie były najgorsze, cechował je pewien liberalizm. Prusacy zadowalali się lojalnością Polaków, nie próbując jeszcze ich na siłę germanizować.
Wraz z ogłoszeniem doktryny Kulturkampfu na ziemiach polskich postępuje germanizacja. Mieszkańcy gminy Włoszakowice skutecznie bronili polskości stawiając opór germanizacji poprzez działania pozytywistyczne, co było oddźwiękiem działań wszystkich Wielkopolan. Powstaje wówczas Bank Ludowy, zakładane są po wsiach Kółka Rolnicze, chóry i bractwa kościelne. Zauważalne stają się zmiany w sposobach uprawy, zwiększenie plonów, rozwijają się warsztaty rzemieślnicze. Wszystkie wsie rozwijają się bardzo dynamicznie, a budowa linii kolejowej z Leszna do Zbąszynka w 1896 roku jeszcze bardziej przyśpiesza procesy rozwojowe na tych terenach.
Wybuch pierwszej wojny światowej wstrzymuje rozwój gminy, jednocześnie wielu mieszkańców musi brać udział w działaniach wojskowych po stronie Prus. 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu wybucha powstanie wielkopolskie, w którym walny udział wzięli mieszkańcy gminy Włoszakowice. W związku z mocnym zaangażowaniem tutejszych ochotników, a także bliskością granicy niemieckiej, utworzono, w ramach grupy „Leszno”, odcinek walk „Boguszyn”. Zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego gmina Włoszakowice powraca do Polski i zostaje włączona do powiatu leszczyńskiego, stając się jednocześnie gminą graniczną z Rzeszą Niemiecką.
W 1920 roku właścicielem dóbr włoszakowickich został Camilo Castiglioni – włoski bankier, a z końcem 1923 roku ziemie majątku włoszakowickiego wykupił Skarb Państwa. Następnie grunty rolne rozprzedano, a na terenie lasów utworzono Nadleśnictwo Włoszakowice. Stało się to podstawą rozwoju gospodarczego w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Rozwijało się rzemiosło oraz usługi, a na drugi plan schodziło rolnictwo.
O godzinie 6:00 1 września 1939 roku padły pierwsze strzały na granicy polsko – niemieckiej. Wkrótce wydano polecenie ewakuacji ludności cywilnej. 6 września wprowadzono niemiecki zarząd nad gminą. 21 października 1939 roku miał miejsce mord dokonany na cywilach przez Einsatzkommando – na placu w centrum Włoszakowic rozstrzelano 7 Polaków. W czasie okupacji niemieckiej z terenu gminy wysiedlono około 1400 mieszkańców.
Lata powojenne to powolny czas odbudowy ze zniszczeń wojennych. To także czas zmian ustrojowych i powszechnej nacjonalizacji. Zmieniają się także sposoby wytwórczości – w dużym stopniu odchodzi się od rolnictwa na rzecz ogrodnictwa, prężnie rozwija się rzemiosło. Kwitnie życie społeczne na wsiach.
Okres transformacji ustrojowej to czas odrodzenia się samorządu i pierwszych wolnych wyborów. W tych lokalnych wyborach Stanisław Waligóra zostaje wybrany pierwszym wójtem po upadku komunizmu. Gmina rozwija się od tego czasu nieprzerwanie, stwarzając doskonałe warunki do mieszkania i pracowania na swoim terenie.
Gospodarka
Siłą gminy Włoszakowice są jej przedsiębiorczy mieszkańcy, posiadający najlepsze cechy Wielkopolan. Kultywowane i pielęgnowane są wartości pozytywistyczne: pracowitość, sumienność, oszczędność i gospodarność. Dzięki tym cechom na terenie gminy działa ponad 700 podmiotów gospodarczych, a bezrobocie waha się w granicach 6%, co uznać można za bezrobocie naturalne.
Największym pracodawcą w gminie Włoszakowice jest firma Werner Kenkel sp. z o.o., zatrudniająca ponad 600 osób, a swoją siedzibę mająca w Krzycku Wielkim. Werner Kenkel to firma produkująca tekturę falistą, będąca jednocześnie najnowocześniejszą firmą w regionie leszczyńskim.
Boszkowo – Letnisko to miejsce idealne na zjazd firmowy lub szkolenie, dzięki rozbudowanemu zapleczu konferencyjnemu, które zapewnia jednocześnie możliwość relaksu po intensywnej pracy.
We Włoszakowicach swoją siedzibę ma Bank Spółdzielczy, funkcjonuje Urząd Pocztowy, trzy restauracje i cztery markety. We Włoszakowicach swoją siedzibę ma Nadleśnictwo administrujące na ponad 13 tys. hektarów lasów.
Mieszkańcy nie zapomnieli także o tradycji – na terenie gminy znajdują się trzy piekarnie piekące pachnący wiejski chleb i ciasto drożdżowe, w Jezierzycach Kościelnych funkcjonuje mleczarnia, wytwarzająca sery i produkty mleczne o niepowtarzalnym smaku.
Gmina ze swej strony stwarza jak najlepsze warunki dla przedsiębiorców. Większość terenu gminy jest zwodociągowana i skanalizowana. Dzięki unijnym programom wsparcia nieustannie poprawia się stan infrastruktury technicznej. Dogodny dojazd do Poznania i Wrocławia sprzyja inwestowaniu na terenie gminy. Na dworcu kolejowym we Włoszakowicach funkcjonuje bocznica towarowa ułatwiająca przeładunek i masowy transport kolejowy.
Turystyka i rekreacja
Około 35% terenu gminy stanowi stara graniczna puszcza, rozdzielającą niegdyś teren Wielkopolski od Śląska. To właśnie te tereny doskonale nadają się do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej. Teren gminy pokryty jest siecią szlaków turystycznych, a także leśnych ścieżek edukacyjnych, zapewniając idealne warunki do aktywnych form wypoczynku.
Dla miłośników wodnych szaleństw mamy do zaoferowania wypoczynek nad Jeziorem Dominickim. To 384 hektary wody w pierwszej klasie czystości, malowniczo położone pomiędzy lasami i polami oraz połączone z innymi jeziorami w okolicy systemem kanałów.
Wzdłuż linii brzegowej jeziora rozwinięta jest baza noclegowo – gastronomiczna, oferującą pobyt w obiektach o standardzie od 1 do 4 gwiazdek. Bogatą ofertę noclegową uzupełniają restauracje i punkty gastronomiczne rozrzucone po letnisku. Przy największych plażach istnieją ośrodki żeglarskie, wynająć można łódkę, rower wodny, kajaki, a także udać się na wycieczkę żaglówką. Nad jeziorem można spotkać coraz więcej windsurfingowców.
W razie niesprzyjających warunków atmosferycznych oferujemy Państwu możliwość zwiedzenia okolicznych zabytków. Najważniejszym z nich jest zbudowany w 1752 roku trójkątny pałac myśliwski we Włoszakowicach wraz z oficynami i parkiem pałacowym. Cały zespół pałacowy ufundowany został przez księcia Aleksandra Sułkowskiego. W pałacu swoją siedzibę ma Urząd Gminy, a w oficynach mieszczą się: muzeum K. Kurpińskiego, izba regionalna, przedszkole oraz podstacja pogotowia ratunkowego.
Zachęcamy do spaceru parkiem pałacowym, by zobaczyć jeden z najstarszych platanów w Polsce (obwód 795 cm), poznać historię gminy Włoszakowice odczytaną z dużych kamieni rozmieszczonych w parku, a następnie zwiedzić wczesnobarokowy kościół we Włoszakowicach (1643r.), gdzie pierwsze kroki w grze na organach stawiał Karol Kurpiński. Warto zobaczyć domy z pruskiego muru przy ul. Kurpińskiego (nr 1 i 2). Idąc w kierunku Bukówca Górnego mija się stację kolejową we Włoszakowicach – typowy przykład pruskiej budowli użyteczności publicznej z XIX wieku.
Będąc w Bukówcu Górnym, pierwotnie dwóch odrębnych wsiach, warto zwrócić uwagę na kościół św. Marcina z 1825r. Przy drodze do Boguszyna mieści się Izba Regionalna z ekspozycją tradycyjnych narzędzi polowych i domowych zebranych od mieszkańców Bukówca. Wokół wsi oglądać można wiatraki-koźlaki.
Parafia w Dłużynie obsługuje dwa kościoły. W Dłużynie jest neorenesansowy kościół św. Jakuba. Drugi z kościołów jest w Charbielinie. Jest to Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej, mające odpust 15 sierpnia. Kolejny ciekawy kościół zobaczyć można w Jezierzycach Kościelnych. Jest to kościół zbudowany bez specjalnego stylu, drewniany z murowaną wieżą pochodzi prawdopodobnie z początku XIX wieku. Koniecznie trzeba zobaczyć kościół w Zbarzewie wybudowany w stylu gotyckim w 1470 roku wraz z barokową kruchtą, plebanią z pierwszej połowy XIX wieku oraz drewnianą dzwonnicą z 1938 roku.
Warto także odwiedzić leśniczówki na terenie gminy Włoszakowice. Pierwsza z nich, Krzyżowiec, znajduje się przy skrzyżowaniu głównego szlaku z Leszna do Włoszakowic ze szlakiem do Wschowy. Przy leśniczówce znajduje się mini arboretum utworzone w 1996 roku, gdzie znajduje się platforma widokowa, z której można podziwiać ciekawe rośliny. Jest tam także drogowskaz wskazujący najbliższe arboreta. Przy leśniczówce rosną także wiekowe dęby.
Kolejną leśniczówką są Koczury, przy której znajduje się „ochronka dla zwierząt”. Trafiają tam wszystkie zwierzęta leśne, które w wyniku kontuzji, bądź działania człowieka nie mogą samodzielnie egzystować w lasach.
Niezwykle urokliwie położona w sercu lasu leśniczówka Mścigniew stanowi idealną bazę wypadową na piesze wycieczki, przejażdżki rowerowe czy grzybobranie w sezonie jesiennym. Leśniczówka jest jednocześnie kwaterą myśliwską, zapewniającą nocleg w centrum ongiś granicznej puszczy. W pobliżu zaś znajduje się jeszcze jedna leśniczówka malowniczo położona pomiędzy jeziorem Zapowiednik i Brzeźnie.
Oświata, kultura i sport
Na terenie gminy istnieje pięć szkół. Cztery z nich to szkoły podstawowe, natomiast przy włoszakowickim zespole szkół działa szkoła podstawowa, szkoła zawodowa i liceum ogólnokształcące. Przy szkole we Włoszakowicach funkcjonuje pełnowymiarowa hala środowiskowo-sportowa. We wszystkich szkołach na terenie gminy kształci się 1185 uczniów. Dzięki sieci oddziałów przedszkolnych oraz przyszkolnych oddziałów przedszkolnych we wszystkich placówkach przebywało 333 dzieci w wieku od 3 do 6 lat (dane za rok 2012).
Uzupełnieniem kształcenia szkolnego są organizowane przez Gminny Ośrodek Kultury zajęcia dodatkowe. Wśród najważniejszych wymienić należy ognisko muzyczne, studio piosenki, zespoły śpiewacze, grupę teatralną i sekcję szachową. Ponadto Gminny Ośrodek Kultury sprawuje pieczę nad Muzeum im. K. Kurpińskiego, Izbą Regionalną we Włoszakowicach i Izbą Regionalną w Bukówcu Górnym. GOK wydaje miesięcznik „Nasze Jutro”, a także prowadzi stronę internetową gminy www.wloszakowice.pl.
Włoszakowice to słynne miejsce na kulturalno – imprezowej mapie Polski. Corocznie z początkiem maja odbywają się tu Konkursy Młodych Muzyków im. Karola Kurpińskiego organizowane przez Towarzystwo Muzyczne im. Karola Kurpińskiego. Swoim patronatem konkurs obejmuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W gminie Włoszakowice muzykowanie jest tradycją. Działają Chór Żeński „Cantilena”, Chór Męski im. K. Kurpińskiego, Chór Szkolny „Musicarolla”, Zespół Regionalny i Kapela Dudziarska „Manugi” z Bukówca Górnego, Kabaret „Dziura” oraz wiejskie zespoły śpiewacze w każdej miejscowości. Wśród ważnych wydarzeń warto także odnotować coroczny Turniej Recytatorski Literatury Staropolskiej im. Andrzeja Krzyckiego.
Długi weekend majowy to czas wielu wydarzeń kulturalnych. Gmina Włoszakowice zaprasza zawsze 3 maja na zawody w powożeniu zaprzęgami parokonnymi im. Józefa Lipowego odbywające się w Bukówcu Górnym.
Początek roku to wspomnienie bohaterów powstania wielkopolskiego z terenu gminy Włoszakowice. Główne uroczystości mają miejsce we Włoszakowicach, Bukówcu Górnym, Zbarzewie i Boguszynie. W październiku wspominamy rozstrzelanych przez Niemców w 1939 roku we Włoszakowicach Polaków, zaś 11 listopada przejazdem kawalerii konnej z postaciami historycznymi czcimy cześć poległych w wojnie o niepodległość Polski.
Druga połowa października to tradycyjny hubertus i „pogonie za lisem”. Bardzo żywe są działania podejmowane przez Włoszakowickie Bractwo Kurkowe. Organizacją największej imprezy sportowej w regionie zajmuje się Towarzystwo Sportowe „Sokół” z Bukówca Górnego, które na 1 kwietnia przygotowuje Bieg Sokoła. Wśród dużych imprez warto zobaczyć jeszcze lipcowy Piknik Ekologiczny w Boszkowie, dożynki wiejskie w sierpniu i wrześniowy Jarmark Rolniczy w Bukówcu Górnym.
Na terenie gminy funkcjonują trzy grające na dobrym poziomie drużyny piłki nożnej: „Dąb” Boguszyn, GKS Włoszakowice i „Sokół” Włoszakowice, prowadzące rozgrywki w ramach klas okręgowych Okręgowego Związku Piłki Nożnej w Lesznie. Ponadto funkcjonuje siedem drużyn amatorskich, grających w lidze gminnej. Są to drużyny z Bukówca Górnego, Krzycka Wielkiego, Sądzi, Dłużyny, Jezierzyc Kościelnych, Zbarzewa i Boszkowa.
Gmina Włoszakowice aktywnie współpracuje z miastem Kröpelin w Niemczech.
